W drugiej połowie 2025 roku Sejm RP przyjął uchwałę ogłaszającą rok 2026 Rokiem Profilaktyki Zdrowotnej. Dokument został opublikowany w Monitorze Polskim i formalnie wszedł do obiegu jako akt mający zwrócić uwagę opinii publicznej, instytucji oraz środowisk zawodowych na konieczność wzmocnienia działań prewencyjnych w Polsce. Uchwała jest jasnym sygnałem politycznym i społecznym: profilaktyka wreszcie staje się jednym z filarów polityki zdrowotnej państwa.

W uzasadnieniu uchwały parlamentarzyści podkreślili, że zdrowie należy do najważniejszych wartości, a rosnące obciążenie chorobami cywilizacyjnymi wymaga strategicznego podejścia do prewencji. Wskazano, że choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, depresja, choroby środowiskowe czy zaburzenia metaboliczne nie mogą być skutecznie rozwiązane wyłącznie poprzez interwencje lecznicze.

Sejm zauważył także, że nadal istnieją duże różnice w dostępie do profilaktyki pomiędzy regionami, a szczególną uwagę należy zwrócić na mieszkańców mniejszych miejscowości i obszarów o ograniczonej dostępności do świadczeń zdrowotnych.

Cele Roku Profilaktyki 2026

W uchwale wskazano wyraźnie, że rok 2026 ma:

• wzmocnić działania prewencyjne w całej populacji,

• promować zdrowy styl życia,

• budować kulturę regularnych badań profilaktycznych,

• zwiększać świadomość znaczenia profilaktyki u dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów,

• podnosić rangę działań środowisk medycznych pracujących w obszarze promocji zdrowia,

• integrować instytucje, samorządy i organizacje pozarządowe wokół działań prozdrowotnych,

• stworzyć warunki do systemowego włączenia profilaktyki w polityki publiczne.

Co szczególnie istotne – uchwałę poparło 418 posłów, nikt nie był przeciw. To rzadko spotykany konsensus, który podkreśla wagę tematu.

Rok Profilaktyki Zdrowotnej to wyjątkowa okazja dla środowiska zawodowego zawodu medycznego – Profilaktyka. W praktyce uchwała:

• wzmacnia rozpoznawalność i potrzebę roli Profilaktyków w systemie,

• podkreśla konieczność rozwoju kompetencji i standardów zawodowych,

• tworzy przestrzeń dla dialogu z instytucjami publicznymi,

• umożliwia budowanie szerokiej koalicji środowisk na rzecz zdrowia publicznego,

• sprzyja tworzeniu i wdrażaniu rozwiązań systemowych, w które Profilaktycy powinni być naturalnie włączeni.

Dla Stowarzyszenia Profilaktyków Polskich uchwała Sejmu stanowi punkt wyjścia do intensyfikacji działań edukacyjnych, szkoleniowych i reprezentacyjnych. Jest również impulsem do rozwoju programów, które w sposób praktyczny wesprą osoby wykonujące ten zawód.

Rok 2026 ma stać się momentem przełomowym – zarówno w świadomości społecznej, jak i w politykach publicznych. Uchwała wskazuje, że dotychczasowy model skupiony głównie na leczeniu nie jest wystarczający. Polska potrzebuje silnej, zintegrowanej i systemowej profilaktyki, obejmującej wszystkie grupy wiekowe oraz wszystkie regiony kraju.

Rok Profilaktyki Zdrowotnej to nie symbol. To zobowiązanie – dla państwa, instytucji, środowisk medycznych i obywateli. To także moment, w którym zawód Profilaktyka wchodzi na kolejny poziom formalizacji, rozwoju i widoczności.

Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego opublikowało pierwszy Program kursu doskonalącego dla profilaktyków, zatwierdzony z upoważnienia Ministra Zdrowia. Dokument definiuje standardy kształcenia ustawicznego dla nowego zawodu medycznego i stanowi fundament dalszej profesjonalizacji pracy profilaktyków.

Program obejmuje pełen zakres wiedzy oraz umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu. Uwzględnia najnowsze modele i strategie profilaktyki zdrowotnej, wykorzystanie technologii cyfrowych, zarządzanie projektami zdrowotnymi, pracę z grupami wrażliwymi oraz zagadnienia etyczne i społeczne.

Kurs obejmuje 32 godziny dydaktyczne realizowane w ciągu czterech dni, łącząc zajęcia teoretyczne z praktycznymi warsztatami. Uczestnicy kończą szkolenie egzaminem, który weryfikuje zarówno wiedzę, jak i umiejętności praktyczne.

Dokument szczegółowo określa także wymagania dla organizatorów kursów — od kompetencji kadry dydaktycznej, po standardy techniczne i programowe. To pierwszy tak kompleksowy standard kształcenia dla profilaktyków, który umożliwia rzetelne przygotowanie do wykonywania zadań opisanych w przepisach prawa.

Publikacja programu to kolejny etap wdrażania zawodu profilaktyka w systemie ochrony zdrowia. Dzięki niemu rozpoczyna się proces budowania jednolitych, ogólnopolskich standardów kompetencyjnych, które podniosą jakość działań profilaktycznych i wzmocnią rolę profilaktyków w systemie.

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło główne kierunki działań polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w obszarze zdrowia. Wśród kluczowych priorytetów znalazła się profilaktyka i promocja zdrowia, wskazana jako jeden z fundamentów bezpieczeństwa zdrowotnego Europy.

W komunikacie podkreślono, że współczesne wyzwania – od chorób przewlekłych, przez kryzys zdrowia psychicznego, aż po konsekwencje pandemii i napięcia geopolityczne – wymagają przesunięcia akcentu z leczenia na zapobieganie. Profilaktyka została wskazana jako obszar, który powinien być rozwijany równolegle z działaniami wzmacniającymi gotowość systemów zdrowia.

W ramach prezydencji zaplanowano m.in.:

• promowanie zdrowia i stylu życia opartego na profilaktyce,

• upowszechnianie dobrych praktyk i nowoczesnych rozwiązań w działaniach prewencyjnych,

• wzmocnienie edukacji zdrowotnej, szczególnie w kontekście cyfryzacji i nowych narzędzi komunikacji,

• działania ukierunkowane na zdrowie psychiczne, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży.

Polska prezydencja akcentuje, że profilaktyka musi stać się integralnym elementem strategii zdrowotnej UE – tak samo ważnym, jak bezpieczeństwo lekowe, reagowanie na zagrożenia czy odporność systemów ochrony zdrowia.

Profilaktyka zyskuje rangę priorytetu strategicznego nie tylko w Polsce, ale również na forum europejskim. Dla profilaktyków to otwarcie przestrzeni do nowych projektów, współpracy międzynarodowej i wzmocnienia roli zawodu w systemach zdrowia.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej przyjął uchwałę ustanawiającą rok 2025 Rokiem Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki. Dokument opublikowano w Monitorze Polskim, podkreślając rosnącą potrzebę wzmocnienia działań profilaktycznych i edukacyjnych w polskim społeczeństwie.

W treści uchwały Senat zwraca uwagę na pogarszające się wskaźniki zdrowotne Polek i Polaków, w tym rosnące obciążenie chorobami cywilizacyjnymi, takie jak otyłość, cukrzyca czy choroby układu krążenia. Podkreślono również narastający kryzys zdrowia psychicznego — szczególnie wśród dzieci i młodzieży — oraz fakt, że pandemia COVID-19 pogłębiła istniejący już dług zdrowotny, m.in. poprzez ograniczenie dostępu do badań przesiewowych i świadczeń diagnostycznych.

Senat wskazuje, że sama poprawa dostępności do świadczeń zdrowotnych nie rozwiąże problemów zdrowotnych populacji. Kluczowym elementem staje się edukacja zdrowotna, popularyzowanie stylu życia opartego na profilaktyce oraz wzmacnianie motywacji do regularnych badań. Zwrócono uwagę, że nawet najbardziej podstawowa maksyma zdrowia publicznego — „lepiej zapobiegać niż leczyć” — wciąż nie przekłada się na rzeczywiste zachowania zdrowotne większości społeczeństwa.

Uchwała akcentuje znaczenie działań skierowanych do dzieci i młodzieży, wskazując, że Ministerstwo Edukacji już podjęło prace nad szerszym włączeniem edukacji zdrowotnej do podstawy programowej. Senat podkreśla jednak, że potrzebne są szersze, ogólnospołeczne działania łączące edukację, profilaktykę, kampanie zdrowotne i aktywność lokalnych środowisk.

W dokumencie wyrażono także uznanie dla organizacji i specjalistów, którzy – nierzadko oddolnie – budują świadomość zdrowotną Polaków, promują aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie, zdrowie psychiczne oraz profilaktykę chorób przewlekłych. Senat zapowiada wspieranie i konsolidację tych inicjatyw, wskazując na konieczność wspólnego działania instytucji publicznych, środowisk medycznych i społeczeństwa.

Ustanowienie roku 2025 Rokiem Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki to szansa, by wzmocnić rolę profilaktyków i ekspertów pracujących na rzecz poprawy zdrowia populacji — w szkołach, POZ, samorządach i programach społecznych.

Wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, zawód profilaktyka po raz pierwszy został formalnie uznany przez państwo jako pełnoprawny zawód medyczny. To przełomowe wydarzenie dla całego obszaru zdrowia publicznego oraz wszystkich specjalistów od lat zaangażowanych w działania profilaktyczne w Polsce.

Ustawa jednoznacznie wymienia profilaktyka w katalogu zawodów medycznych (art. 1 ust. 1), stawiając go obok tak ugruntowanych profesji jak higienistka stomatologiczna, technik farmaceutyczny czy instruktor terapii uzależnień. Jest to pierwszy w historii moment, w którym profilaktyka otrzymuje swoje formalne, ustawowe umocowanie.

W art. 13 ustawodawca precyzuje ogólny charakter pracy profilaktyka, wskazując, że zawód ten polega na realizowaniu czynności w zakresie profilaktyki, promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. To definicja szeroka, obejmująca zarówno działania indywidualne, jak i populacyjne, analityczne oraz środowiskowe, co odzwierciedla wielowymiarowy charakter zdrowia publicznego.

Równie istotny jest załącznik do ustawy, który określa wymagane kwalifikacje. Aby wykonywać zawód profilaktyka, niezbędne jest wykształcenie w zakresie zdrowia publicznego – co najmniej na poziomie licencjackim. Tym samym ustawodawca jasno wskazuje, że to właśnie zdrowie publiczne stanowi główną bazę kompetencyjną dla profilaktyków.

Ujęcie profilaktyka w ustawie oznacza, że specjaliści ci zostają objęci jednolitymi zasadami wykonywania zawodu, obowiązkami, odpowiedzialnością zawodową oraz systemem ustawicznego rozwoju zawodowego. W praktyce otwiera to drogę do pełniejszego wykorzystania ich kompetencji w systemie ochrony zdrowia, w tym w podstawowej opiece zdrowotnej, administracji publicznej, instytucjach edukacyjnych oraz programach profilaktycznych.

To krok w stronę profesjonalizacji profilaktyki w Polsce. Od teraz profilaktyk nie jest już funkcją ani nieformalną rolą – lecz zawodem medycznym, którego miejsce w systemie ochrony zdrowia zostało jasno określone przepisami prawa. To także istotny fundament dla dalszego rozwoju kadr zdrowia publicznego oraz budowania nowoczesnej, opartej na prewencji architektury systemu zdrowotnego.