Zawód Profilaktyka funkcjonuje w obszarze zdrowia publicznego i promowania zdrowia. Osoba wykonująca ten zawód zajmuje się diagnozowaniem potrzeb zdrowotnych populacji, identyfikacją czynników ryzyka zdrowotnego, planowaniem i wdrażaniem programów profilaktycznych oraz edukacją zdrowotną. Kluczowe zadania to analiza danych epidemiologicznych i demograficznych, współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego, podmiotami ochrony zdrowia oraz organizacjami pozarządowymi, a także prowadzenie działań mających na celu zmniejszenie obciążenia chorobami przewlekłymi i poprawę stanu zdrowia społeczności.

Profilaktyk przygotowuje strategie zdrowotne, koordynuje działania profilaktyczne i promocyjne, monitoruje ich efekty oraz współdziała w tworzeniu środowisk sprzyjających zdrowiu. Jego rola jest bardziej proaktywna niż typowego świadczenia leczniczego – skupia się na zapobieganiu niż leczeniu. W praktyce zawód ten umożliwia systemowi ochrony zdrowia przesunięcie ciężaru działań z interwencji medycznej na zapobieganie i promocję zdrowej populacji.

W ramach codziennej pracy Profilaktyk może realizować następujące zadania:

• Ocena stanu zdrowia określonych grup ludności i identyfikacja ich potrzeb zdrowotnych.

• Analiza czynników środowiskowych, behawioralnych i społecznych wpływających na zdrowie oraz określanie priorytetów zdrowotnych.

• Projektowanie, wdrażanie i monitorowanie programów profilaktyki zdrowotnej oraz promocji zdrowia.

• Organizacja badań przesiewowych i innych działań profilaktycznych w populacji.

• Edukacja zdrowotna – przygotowywanie i prowadzenie kampanii, szkoleń, materiałów informacyjnych skierowanych do różnych grup społecznych (dzieci, młodzież, dorośli, seniorzy).

• Współpraca z samorządami, szkołami, zakładami pracy, organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami ochrony zdrowia w celu efektywnej koordynacji działań prozdrowotnych.

• Monitorowanie i ewaluacja efektów działań profilaktycznych w celu optymalizacji programów.

• W zależności od kwalifikacji i zakresu określonego przepisami – udzielanie pierwszej pomocy w sytuacjach nagłego zagrożenia zdrowotnego (jeżeli takie czynności zostały przypisane zawodom w katalogu czynności zawodowych).

Ustawa: Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych (Dz. U. 2023 poz. 1972)

Rozporządzenie: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2025 r. w sprawie szczegółowego wykazu czynności zawodowych osób wykonujących niektóre zawody medyczne (Dz. U. 2025 poz. 626)